fot.: © Filip Olejowski – Fotolia.com

1. Każdy twórca ma wyłączne prawo do wynagrodzenia Za korzystanie z utworu

Zacznijmy od przypomnienia, że prawa autorskie dzielą się na majątkowe i osobiste. Cechą odróżniającą jedne prawa od

 drugich jest to, że prawa majątkowe są zbywalne, a prawa osobiste nie. Co z tego w

ynika? To proste – jeśli cokolwiek „sprzedajemy”, to zwykle chcielibyśmy otrzymać za to zapłatę. I dlatego zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych, treścią praw majątkowych twórcy jest nie tylko jego wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji, ale i do wynagrodzenia za korzystanie z utworu przez osobę trzecią. Jest to najważniejsza zasada dotycząca wynagrodzenia autorskiego i to w niej mają źródło wszystkie kolejne.
Wagę tej zasady podkreślił Sąd Apelacyjny w Katowicach (por. wyr. z 13.04.2012, sygn. akt I ACa 129/12), który wskazał, że definicja majątkowego prawa autorskiego określa uprawnienie twórcy do korzystania z utworu jako wyłączne, skuteczne względem wszystkich prawo do decydowania o każdej formie korzystania z niego oraz do wynagrodzenia za to korzystanie. Warto zauważyć, że taka definicja majątkowego prawa autorskiego jest zbliżona do definicji prawa własności, które uważa się za zapewniające najsilniejszą znaną prawu ochronę osoby uprawnionej.
Jeżeli z umowy nie wynika, że przeniesienie autorskich praw majątkowych lub udzielenie licencji nastąpiło nieodpłatnie, twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia. Jeżeli w umowie nie określono wysokości wynagrodzenia autorskiego, wysokość wynagrodzenia określa się z uwzględnieniem zakresu udzielonego prawa oraz korzyści wynikających z korzystania z utworu.

2. Fotografowi przysługuje prawo do wynagrodzenia za odsprzedaż zawodową oryginałów

Wyobraźmy sobie sytuację, w której fotograf zdecydował się – za określonym wynagrodzeniem – przenieść prawa majątkowe oraz własność egzemplarza swojej wyjątkowo udanej fotografii na zainteresowanego handlarza dziełami sztuki. Mogłoby się wydawać, że skoro otrzymał za to jednorazowe wynagrodzenie, to w tym momencie utracił możliwość dalszego czerpania zysku z tej fotografii. Jednak w 1994 roku ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych przywróciła tak zwane droit de suite.
Jego istota polega na tym, że wyłącznie autorzy dzieł plastycznych, fotograficznych, literackich i muzycznych oraz ich spadkobiercy mają prawo do określonego w art. 19 ust. 1 ustawy ułamka ceny osiągniętej przez oryginalny egzemplarz utworu przy każdej kolejnej odsprzedaży dokonanej w obrocie profesjonalnym. Zgodnie z ustawą maksymalne wynagrodzenie z tego tytułu wynosi równowartość 12 500 euro.

fot.: © utoi – Fotolia.com

Artykuł ukazał się w nr 11/2017 Foto-Kuriera >>>

Całe wydanie możesz przejrzeć tuatj >>>