F•K: Czym jest dla Ciebie fotografia - sztuką czy rzemiosłem?
J.K.: Fotografię traktuję jako pasję, która pozwala mi żyć. Jest to coś pośredniego - rzemieślnik traktuje fotografię jako źródło zarobków. Dla mnie jest to również źródło zarobków, ale jestem w tej sytuacji, że nie muszę robić zdjęć w szko­łach, czy też do dowodu. Muszę się oczywiście martwić o to, czy ktoś moje zdjęcia kupi, ale jednocześnie staram się, aby były one jak najlepsze artystycznie. W pełni czuję się artystą, gdy uwalniam się od myślenia w kategoriach czysto komercyjnych, kiedy zdjęcia powstają z radości tworzenia.

Anna Dymna; fot. Jerzy Kośnik

F•K: Czy masz swoich mistrzów, autorów którzy cię inspirują, foto­grafie, które utkwiły ci w pamięci?
J.K.: Tak, uważam, że każdy powinien mieć swoich mistrzów, ja również takich mam. Przez długi czas takim moim idolem był Dawid Hamilton, którego akty bardzo mi się podobały, choć były sprzeczne z przyjętymi u nas normami obyczajowymi - Hamilton foto­grafował bardzo młode, dwunasto, czternastoletnie dziewczyny. Obecnie jestem pod wrażeniem zdjęć Richarda Avedona i Helmuta Newtona. Poruszają się oni wokół tej samej tema­tyki co ja, ukazując ciało kobiece, a jednocześnie pewne towarzyszące mu realia - otoczenie, sytuacje. Na pewno warto mieć mistrzów, którzy cię ins­pirują, człowiek twórczy i tak kiedyś się od nich oderwie, aby zrobić coś swojego, ale mimo wszystko warto. W dziedzine reportażu cenię obok wielu innych znakomitości przede wszystkim Dianę Arbus i jej zdjęcia o tema­tyce społecznej. Zdjęć, które zapamięta­łem, jest wiele. Wśród prac Avedo­na i New­tona przede wszystkim ko­bieta w realnym, praw­dziwym wnętrzu. Nie w studiu, bo w studiu można zrobić wszystko. We wnętrzu, które coś mówi o ko­biecie. Takie zdjęcie definiuje jedno­cześnie fotografa, w sposób pośredni określa jego korzenie, a to jest bardzo ważne. Nawiasem mówiąc, za jedno ze swych najlepszych zdjęć uważam fotografię rozebranej dziewczyny na tle Pałacu Kultury. Ze zdjęć reporta­żowych pamiętam taki cykl fotogafii Diany Arbus, przed­stawiający nędzne życie bezrobotnych. Te zdjęcia odegrały ważną rolę - po ich opublikowaniu rząd USA zmuszony był wprowadzić specjalny program osłony socjalnej.

Cannes ‘94,  Robert Redford i Sonia Braga; fot. Jerzy Kośnik

F.K. Wspomniałeś o swoich najlepszych zdjęciach. Z których swoich prac jesteś najbardziej dumny?
J.K.: Po pierwsze ze zdjęć z manifestacji podczas stanu wojennego, które obiegły cały świat. Poza tym bardzo lubię akt, a właściwie półakt Anny Dymnej, który został wybrany do albumu „Stulecie fo­tografii polskiej”. Dalej: kilka delikatnych aktów wykonanych w manierze malarskiej, portret Johna Hustona, który zdobył pierwszą na­gro­dę na wystawie Fotografów Za­wo­dowych Nowego Yorku.

F•K: Na zakończenie powiedz jeszcze, jak oceniasz wpływ fo­tografii na rozwój swojej osobo­wości?
J.K.: Na pewno jest to wpływ pozytywny. Fotografo­wa­nie ulicznych de­mons­tracji czy efektów katastrofy lotniczej to są głębokie przeżycia, które zmieniają czło­wie­ka. Pamię­tam, że podcho­dziłem do tego bardzo emo­c­jonalnie. Tolerancję i wraż­liwość rozwija praca z tak wieloma różnymi osobowościami, jakimi są moje modelki. Poza tym konieczność ciągłego doskonalenia się, aby sprostać wymaganiom konkurencji i umiejętność patrzenia na świat jakby trochę z boku, z dystansu - taka obser­wacja uczestnicząca. Generalnie fotografia na pewno mnie wzbogaciła.

P.B. Dziękuję Ci za rozmowę.

Jerzy Kośnik

Artysta fotogra­fik o dorobku uznanym przez komisję kwalifikacyjną ZPAF, laureat wielu nagród na prestiżowych konkursach w kraju (m.in. Wenus w Krakowie) i za granicą (USA, Japonia i inne). W latach 1975–82 fotoreporter tygodnika „Film”. Podczas blisko dziesięcioletniej współpracy z fran­cuską agencją „Gamma” pub­likował na łamach takich magazynów jak „Ekran”, „Filipinka”, „Paris Match”, „Epoca”. Przed 1989 r. współ­pracował z takimi tytułami jak „Ekran”, „Filipinka”, „Świat Mody”, „Zwierciadło”, „Uroda”. Od kilku lat pracuje jako fotograf niezależny. Co roku fotografuje gwiazdy filmowe na festiwalu w Cannes. Z jego bogatego archiwum chętnie korzysta cała czołówka pism ilustrowanych obecnych na polskim rynku.

Rozmawiał Przemysław Bogusz
Artykuł ukazał się w Foto-Kurierze 8/1996