Leon Barszczewski - fotograf XIX-wiecznej Samarkandy

Autor wystawy:
Do kiedy: 01.04.2012
Miejsce prezentacji: Centralne Muzeum Włókiennictwa

Ulica: Piotrkowska 282 ,
Miasto: 93-034 Łódź,

Leon Barszczewski w wyniku represji po powstaniu styczniowym, wcielony został do szkoły kadetów w Kijowie i w późniejszym okresie życia związany był ze służbą wojskową w carskiej Rosji.

Wernisaż: 22.02.2012 (środa), godz. 13

Pod wpływem malarza Nikołaja Osipowa do swoich wielu pasji, jak tworzenie zbiorów owadów, kamieni, zielników, dołączył fotografowanie. Był prekursorem badań archeologicznych w Afrasiabie, starożytnej Samarkandzie. Zorganizował i był uczestnikiem co najmniej 20 wypraw. W niektórych miejscach pojawił się jako pierwszy Europejczyk. W prowadzonych przez Barszczewskiego dziennikach podróży znajdują się zapiski dotyczące obserwacji przyrodniczych: botanicznych, zoologicznych, geograficznych i geologicznych.

Wśród jego największych osiągnięć, obok odkryć złóż rud metali i kamieni szlachetnych (w tym złota i diamentów), są także pionierskie badania lodowców w Górach Zerawszańskich i Hisarskich, dzięki którym zyskał miano wybitnego glacjologa i pierwszego polskiego badacza lodowców Azji. Zasługi Barszczewskiego sprawiły, że wybrany został na członka Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego oraz Moskiewskiego Towarzystwa Badaczy Przyrody. Zbierane w trakcie wypraw okazy przyrodnicze, archeologiczne i etnograficzne złożyły się na utworzone przez niego Muzeum w Samarkandzie.

Zafascynowany możliwościami fotografii, Barszczewski nie rozstawał się w trakcie wypraw z aparatem fotograficznym, używając go jako narzędzia do dokumentacji, jak i zapisu dostrzeżonych rzeczy. Jego starania znalazły uznanie wśród specjalistów i zostały nagrodzone na wystawach fotograficznych złotymi medalami – w 1895 roku w Paryżu za fotografie lodowców azjatyckich oraz w 1901 roku w Warszawie za widoki miejscowości i portrety mieszkańców Azji. Mieszkał w Samarkandzie i przebywał w Azji Środkowej przez 20 lat, prowadząc prace z zakresu kartografii, opisując niejednokrotnie tereny, które były przysłowiowymi „białymi plamami”, prowadził badania z zakresu etnografii, zoologii, botaniki i archeologii.

Po zakończeniu służby w Azji Środkowej został przeniesiony do Siedlec, gdzie w roku 1904 ufundował Szkołę Handlową dla dziewcząt (obecne jest to II Liceum Ogólnokształcące im. Św. Królowej Jadwigi). Wziął udział w wojnie rosyjsko-japońskiej. W 1906 roku w stopniu pułkownika przeszedł w stan spoczynku. Zmarł tragicznie 22 marca 1910 roku w Częstochowie.