Linia graniczna

Autor wystawy: Zbigniew Januszek, Sławomir Grzanka
Do kiedy: 07.09.2009
Miejsce prezentacji: Galeria Fotografii ŁTF

Ulica: Piotrkowska 102 ,
Miasto: 90-004 Łódź,
Telefon: (042) 633 09 82,
e-mail: ltf@ltf.com.pl

Projekt fotograficzny "Linia graniczna" został zorganizowany z okazji obchodów 65. Rocznicy Likwidacji Litzmannstadt Ghetto - sierpień, 2009 r., Łódź . Składa się on z około 38 kolorowych zdjęć formatu 45x30 cm dwóch autorów: Zbigniewa Januszka i Sławomira Grzanka.

W 1987 roku znaleziono w antykwariacie w Wiedniu kilkaset kolorowych slajdów z czasów II wojny światowej. Okazało się, że slajdy pochodzą z Litzmannstadt Ghetto, a ich autorem był główny księgowy Walter Genewein. Zgodę na wykorzystanie slajdów otrzymaliśmy z Jüdisches Museum Frankfurt am Main. Wykorzystano także czarno-białe fotografie z zasobów Archiwum Miejskiego w Łodzi, Muzeum Tradycji Niepodległościowych oraz Muzeum Historii Miasta Łodzi. Skorzystaliśmy ze zdjęć przedstawiających zasieki - płot odgradzające Getto. Są one wkopiowane w kolorowe zdjęcia przedstawiające obecny stan tego samego miejsca. Dla ułatwienia orientacji w topografii Getta prezentujemy mapę Getta Łódzkiego.

Tytułowa linia graniczna to nie tylko rzeczywiście istniejący płot z zasiekami postawiony przez Niemców w 1939 roku. To także coś więcej niż zwykła siatka czy drut kolczasty oddzielający od siebie wyznaczone obszary czy terytoria.
Tym, co przemawia do świadomości, jest symboliczny wydźwięk tej rzeczywistości.
Owo niewypowiedziane znaczenie uderza najsilniej po zestawieniu ze sobą dwóch światów utrwalonych na fotografiach - współczesnego gwaru, kolorów i swobody oraz minionego zatrwożenia zawisłego nad mieszkańcami getta.
Po chwili refleksji obserwator nie widzi już dwóch niewspółmiernych, przypadkowo zestawionych zdjęć. Jego oczom ukazuje się granica, niemal równie namacalna jak rzeczywisty mur, stanowiąca cięcie między wczoraj a dziś, między życiem a śmiercią, oddzielająca dwa światy, dwa narody, dwie moralności. To linia, za którą wszystko wygląda inaczej, nabiera innych znaczeń, odcieni. To moment przewartościowania życia i człowieka, osiągnięcia psychologicznej wytrzymałości i ukazania możliwości poznania istoty ludzkiej. To w końcu punkt zwrotny zmuszający do postawienia najważniejszych pytań dotyczących ludzkiej egzystencji.
Do takiej właśnie zadumy i próby odpowiedzi na owe pytania ma skłonić widza nasz projekt. Nie pragniemy oceniać czy narzucać określonego sposobu odbioru. Chcemy wzbudzić refleksję nad rzeczywistością i zmiennością granic, nad transcendencją, historią i hierarchią wartości, co, jak wierzymy, osiągniemy poprzez realizację naszej wystawy.

Zbigniew Januszek

Wernisaż: 25.08.2009, godz. 18,00