Edytowany RAW. Par. eksp. 1/500 s, ISO  50; f/2,8; f=75 mm, priorytet przysłony

Oryginalny RAW bez obróbki

Obecnie bezstratne formaty kompresji zdjęć nie są już domeną profesjonalnych lustrzanek. W formacie RAW możemy zapisywać zdjęcia korzystając z amatorskich lustrzanek a nawet zaawansowanych kompaktów. Często jednak omijamy ten format szerokim łukiem, bo nie bardzo wiemy, co z takim zdjęciem później zrobić. Nie zdajemy sobie często sprawy, jakie RAW ma możliwości.

Na początek przyjrzyjmy się, czym różnią się od siebie oba te formaty, czyli popularny JPEG i RAW.

Krótko o formacie JPEG

Prace nad tym standardem rozpoczęły się jeszcze w latach 80. Wtedy to powstał specjalny zespół ekspertów, nazwany Joint Photographic Experts Group (ang. Połączona Grupa Ekspertów Fotograficznych), od którego pochodzi sama nazwa. Po raz pierwszy ten format zapisu zaprezentowano w roku 1991, ale prace nad poprawą algorytmu kompresji danych trwały jeszcze przez wiele lat (w roku 2000 zaprezentowano nowy standard, o nazwie JPG 2000, który, niestety, nie przyjął się, ale prace nad algorytmem trwają nadal).

Mówiąc najprościej i nie wchodząc w matematyczne szczegóły, zapis w formacie JPEG to przetwarzanie rejestrowanego obrazu do postaci niewielkiego pliku, który odbywa się kosztem bezpowrotnej utraty części pierwotnych informacji o rejestrowanym obrazie, a finalnie również zmniejszeniem ilości szczegółów na zdjęciu. Stąd trudność z późniejszą ich edycją i korektą błędów ekspozycji.

Kompresja nie zawsze jest taka sama i dzisiaj możemy już kontrolować jej stopień, decydując jednocześnie o jakości i rozmiarze naszych zdjęć. Określa się ją stosunkiem, np. 1:4, 1:8, 1:16, lub procentowo. W naszych aparatach będą to po prostu opcje High Quality (najwyższa jakość, plik największy), Normal (średnia kompresja) i Low quality (wysoka kompresja, plik najmniejszy). Najlepiej obrazuje to nasz przykład:

Kompresja prowadzi do spadku jakości, ale widać to dopiero gdy oglądamy zdjęcie przy maksymalnej rozdzielczości. Par. eksp. 1/500 s, ISO  100, f/4, f=75 mm, priorytet przysłony

Ten obrazek to wycinek 100% w formacie JPEG, zapisany w maksymalnej jakości.

Powyższy obrazek to ten sam wycinek, ale po zastosowaniu maksymalnej kompresji.

Różnica w jakości jest bardzo widoczna, ale zdecydowanie różnią się również wymiary obu plików. Nieskompresowany plik zajmuje 3,49 MB, skompresowany już tylko 258 kB.

Tak więc korzystając z formatu JPEG oszczędzimy miejsca na dysku, a skompresowane fotografie łatwo wyślemy na przykład mailem. Ale na tym jego zalety się kończą. Bezpowrotna utrata danych to komfort, na który ambitny fotograf nie może sobie pozwolić.

Krótko o formacie RAW

Nazwa formatu RAW nie jest skrótem, a angielskim słowem, które oznacza po prostu „surowy”. Nazwa nie jest przypadkowa, bo zdjęcie zapisane w tym formacie to po prostu cyfrowy zapis surowych informacji zebranych z matrycy światłoczułej, nie poddany obróbce cyfrowej przez procesor aparatu, jak to ma miejsce w przypadku formatu JPEG. Mamy więc do czynienia z pełną informacją obrazową, co umożliwia maksymalne wykorzystanie możliwości aparatu, daje też dużo większe możliwości post-edycji niż w przypadku skompresowanego JPEG-a. Zdjęcie wykonane w formacie RAW można przyrównać do niewywołanego negatywu, stąd popularne i bardzo trafne określenie opisujące ten format jako „cyfrowy negatyw”. Często pojawia się pytanie: jak w takim razie możemy oglądać zdjęcia na ekranie aparatu?, a jeszcze częściej: dlaczego obraz, który oglądamy na ekranie, różni się znacznie od wywołanego RAW-a? Odpowiedź jest prosta: aparat, oprócz pliku RAW, generuje jednocześnie mały plik JPEG, który ma służyć tylko i wyłącznie do podglądu i oceny wykonanego zdjęcia.