Pentax 645N - artykuł opublikowany w Foto-Kurierze 1/1998

Pentax 645N był pierwszą wyposażoną w autofocus lustrzanką średnioformatową. Konstrukcja opiera się na znanym od 1984 roku modelu 645. Dodanie do nazwy literki N jest mylące, bo sugeruje zaledwie drobną modyfikację, podczas gdy w rzeczywistości z poprzednika pochodzi jedynie obudowa i część optyki, a pozostałe systemy były całkowicie nowe, przez co aparat zasługiwał na odrębne omówienie.

Obudowa
Korpus aparatu wykonano z odlewów aluminiowych i pokryto warstwą poliwęglanu wzmacnianego włóknem szklanym, dzięki czemu jest bardzo trwały, odporny na wstrząsy i zarysowania. Stanowi on platformę dla szeregu elementów wymiennych. Są wśród nich cieszące się świetną opinią matówki z serii Natural-Bright-Matte, przy czym standardowo montowana jest matówka z punktem centralnym, a do wyboru są jeszcze: matówka AF z klinem optycznym, pryzmat AF i matówka z krzyżującymi się liniami. Specjalnie do modelu 645N skonstruowano kompatybilne z modelem 645, magazynki na film. Wymienne są oczywiście także obiektywy, o których nieco dalej.

Nastawianie ostrości
Najważniejszą chyba nowością Pentaxa 645N w stosunku do jego poprzednika oraz innych ówczesnych aparatów średnioformatowych jest wprowadzenie automatycznego nastawiania ostrości. Pentax wykorzystał tu znany już z jego lustrzanek system detektorów fazowych SAFOX IV, charakteryzujący się zdolnością do wykrywania różnic kontrastu zarówno w poziomie, jak i w pionie oraz wysoką czułością, która pozwala na ogniskowanie przy poziomie światła do -1 EV. Obszar ogniskowania ma kształt poziomego prostokąta i składa się z trzech pól ustawionych jedno obok drugiego, jednak pola boczne można wyłączyć, pozostawiając jedno środkowe.

Do wyboru są dwa tryby pracy autofocusa: pojedynczy, w którym zdjęcie można zrobić dopiero po zakończeniu ustawiania ostrości oraz ciągły, w którym spust migawki jest stale odblokowany. W trybie ciągłym włącza się czujnik wykrywający ruch śledzonego obiektu (od aparatu albo w jego kierunku) i przewidujący jego położenie w momencie wyzwolenia migawki, czyli tak zwana „dobiegaczka”. Poza tym istnieje możliwość przejścia na ręczne nastawianie ostrości.

Pomiar światła i ustawianie ekspozycji
Drugą istotną nowością Pentaxa 645N było przejęcie z lustrzanek małoobrazkowych rozwiązań związanych z pomiarem światła i nastawianiem warunków ekspozycji. W aparacie tym wykorzystano system Dual Six-Segment (dublowany sześciopolowy). Pomiar światła odbywa się dzięki dwu czujnikom ustawionym po obu stronach wizjera, z których jeden dokonuje pomiaru z całej niemal powierzchni obrazu, a drugi z obszaru centralnego o powierzchni mniej więcej jednej czwartej obrazu. Obszar pomiaru każdego z czujników ma postać matrycy sześciopolowej, przy czym obydwie matryce są na siebie nałożone i dopiero taki pomiar przekazywany jest do centralnego mikroprocesora, dając wyjątkowo precyzyjne odczyty. Ukłonem w kierunku profesjonalistów hołdujących starym przyzwyczajeniom i wieloletniej praktyce jest możliwość wykorzystania integralnego pomiaru światła z uwypukleniem środka oraz zawsze bardzo przydatnego pomiaru punktowego.

Ustawianie warunków ekspozycji odbywa się w czterech trybach: ręcznym, preselekcji przesłony, preselekcji czasu i w pełnym programie. Przewidziano także możliwość automatycznej kompensacji ekspozycji o +/-3 EV z krokiem 1/3 EV oraz autobracketing z możliwością wykonania trzech zdjęć za jednym naciśnięciem migawki w kolejności: według wskazań, niedoświetlone, prześwietlone, od 1/3 do 1 EV. Przy komponowaniu ujęcia pomocna jest też funkcja blokady ekspozycji.

Obiektywy
Warto powiedzieć parę słów o obiektywach i mocowaniu. Seria obiektywów SMC FA, które zostały skonstruowane specjalnie do nowego aparatu liczyły w chwili premiery pięć sztuk - standard 75 mm f/2,8, zoom 45 - 85 mm f/4,5, szerokokątny 45 mm f/2,8 i dwa teleobiektywy: 300 mm f/4 i 400 mm f/5,6. Zachowano jednak pełną wzajemną kompatybilność pomiędzy obiektywami systemu 645 i 645 N, oczywiście poza wykorzystaniem automatycznego nastawiania ostrości.

Napęd
Napęd Pentaxa 645N działa w trybie pojedynczym i ciągłym. W tym ostatnim silnik pozwala na robienie zdjęć z prędkością do 2,5 klatki na sekundę. Zastosowano bardzo precyzyjną, impulsową metodę odmierzania przesuwanych klatek, dzięki czemu przerwy pomiędzy nimi są zawsze jednakowe, a co najważniejsze zredukowane do minimum, pozwalając na zrobienie 16 zdjęć z rolki filmu 120 i 33 zdjęć z rolki filmu 220. Po włożeniu do aparatu filmu jest automatycznie przesuwany do pierwszej klatki i nawijany na szpulkę w celu uniknięcia przypadkowego naświetlenia przy zmianie magazynków.

Inne funkcje
Aparat posiada pogląd głębi ostrości, możliwość wielokrotnego naświetlania jednej klatki, samowyzwalacz z opóźnieniem dwunastosekundowym i możliwością wyłączenia przed zrobieniem zdjęcia. Jest także możliwość korekcji obrazu w wizjerze od -3,5 do +1 dioptrii. System optyczny Pentaxa 645N został przejęty z modelu 645, ale dodano nową, wysokiej jakości lunetkę wizjera, dzięki której używanie aparatu w warunkach plenerowych jest bardzo wygodne.

Elementy sterowania
Głównymi elementami sterowania pracą aparatu są dwa bliźniaczo wyglądające pokrętła nastawcze, umieszczone po obu stronach lunetki wizjera. Pokrętło po prawej odpowiada za czasy, a związana z nim dźwigienka za tryb pomiaru światła, natomiast pokrętło po lewej pozwala ustawić wartość automatycznej kompensacji ekspozycji, a dźwigienka - wielkość kroku autobracketingu. Wokół spustu migawki porusza się po okręgu dźwigienka trybu pracy napędu. Na tylnej ściance są dwa suwaki związane z automatycznym nastawianiem ostrości: lewy do wyboru trybu pracy (pojedynczy, ciągły) i prawy do wyboru szerokości pola ogniskowania (szerokie, punktowe), a pod kciukiem znajduje się przycisk blokady ekspozycji. Nie jest więc tego zbyt dużo, a przejrzyste ustawienie oraz tradycyjne rozwiązania czynią obsługę nowego Pentaxa prostą i wygodną.

Podstawowe informacje o pracy aparatu przedstawiane są na dwu wyświetlaczach - zewnętrznym, po prawej stronie górnej części obudowy i wewnętrznym, który jest widoczny w wizjerze i którego podświetlenie dostosowywane jest automatycznie do jasności fotografowanej sceny.

Podsumowując opis można stwierdzić, że Pentax 645N łączy on w sobie sprawdzone cechy profesjonalnej lustrzanki średnioformatowej w tradycyjnym stylu, ze dobrymi rozwiązaniami technicznymi lustrzanki małoobrazkowej. Cechy takie jak wytrzymałość konstrukcji i solidność wykonania, tradycyjny kształt obudowy i układu elementów sterujących oraz wysokiej jakości optyka, do jakich profesjonaliści przyzwyczajeni są od pokoleń uzupełnia w Pentaxie 645N automatyczne nastawianie ostrości, matrycowy pomiar światła i cztery tryby ustawiania ekspozycji, które od lat ułatwiają fotografowanie użytkownikom lustrzanek małoobrazkowych.

Specyfikacja
Typ: lustrzanka o formacie 6 x 4,5 cm
Film: 120 (16 kl.) lub 220 (33 kl.)
Mocowanie obiektywu: Pentax 645 AF (kompatybilny z 645 A)
Obiektywy: Pentax 645-FA SMC lub 645-A SMC (tylko w trybie ręcznego nastawiania ostrości)
Pomiar światła: trzy tryby: dublowany sześciopolowy, integralny z uwypukleniem środka i punktowy; zakres pomiaru EV 2 - EV 21 (ISO 100, obiektyw 75 mm f/2,8)
Ustalanie ekspozycji: cztery tryby: ręczny, preselekcja przesłony, preselekcja czasu, pełny program
Kompensacja ekspozycji: +/-3 EV (co 1/3 EV)
Autobracketing: 1/3 - 1 EV
Blokada ekspozycji: 10 s.
Migawka: elektronicznie sterowana, miękka, przebieg pionowy;
Czasy: tryb automatyczny: bezstopniowo 1/1000 - 30 s; tryb ręczny: 1/1000 - 4 s.; synchronizacja z lampą błyskową: 1/60
Wizjer: lunetkowy z wymiennymi matówkami, pole widzenia 92% w pionie i 93 % w poziomie; powiększenie 0,76x (z obiekt. 75 mm na nieskończoności przy -1 dioptrii); korekcja od -3,5 do +1 dioptrii
Napęd filmu: automatyczne ładowanie i ustawianie na pierwszej klatce, przesuw w dwu trybach: pojedynczym i ciągłym (2 kl./s); automatyczne przesuwanie do końca filmu po ostatniej klatce (możliwe także przed ostatnią klatką)
Automatyczne nastawianie ostrości: sterowanie detektorami fazowymi, blokada nastawienia i nastawianie przewidujące; zakres czułości systemu: EV -1 do EV 18 (ISO 100); pole AF: szerokie (3 pola) lub punktowe (1 pole); dźwiękowy sygnał ustawienia (wyłączany)
Drukowanie danych: poza obszarem obrazu: nr klatki, tryb ustalania ekspozycji, czas, przesłona, kompensacja ekspozycji, tryb pomiaru światła, ogniskowa obiektywu (tylko z obiektywami SMC Pentax-FA, dla zoomów wartość przybliżona)
Samowyzwalacz: opóźnienie 12 s, możliwość wyłączenia przed zrobieniem zdjęcia
Czułość filmu: ISO 6 - 6400
Zasilanie: 6 baterii typu AA, możliwość stosowania baterii litowych, wystarczają na około 130 rolek filmu 120 i ok. 100 rolek filmu 220 (test Pentaxa z bateriami alkalicznymi)
Wymiary i masa: 150 mm (szer.) x 111 mm (wys.) x 117 mm (głęb.); 1280 g