Linhof M679 – artykuł opublikowany w Foto-Kurierze 4/2000

Linhof M679 jest zawodową kamerą o budowie modułowej przeznaczoną do wykonywania zdjęć na błonie zwojowej na format od 6 x 6 cm , 6 x 7 cm do 6 x 9 cm. Dzięki wymienialnemu adapterowi możliwe jest wykorzystanie kaset wszystkich ważniejszych aparatów średnioformatowych oraz przystawek cyfrowych różnych typów.

Sztywna konstrukcja kamer średnioformatowych, mimo dostosowania do nich obiektywów z możliwością przesuwów, ma swoje ograniczenia. Świadome kontrolowanie i ˙kształtowanie perspektywy, możliwość lepszego rozkładu ostrości, eliminacja zbiegających się linii równoległych i kreatywne przesunięcia w celu uzyskania optymalnej jakości wyrazu, są dostępne tylko konstrukcjom elastycznym, opartym na systemie ławy optycznej. Ten zaskakująco spójny technologicznie aparat, jakim jest Linhof M 679, obfituje w wiele udogodnień, dostarczając precyzji zdjęciom na błonie zwojowej i obrazowi cyfrowemu.

Wysoki komfort obsługi, prawie nieograniczona elastyczność, kompletny zestaw wyposażenia dodatkowego charakteryzują system M 679. Konsekwentna technika przesunięć pośrednich ułatwia pracę, szybko i bezbłędnie prowadzi do osiągnięcia zamierzonego rezultatu. Dwie równoległe i stabilne szyny składają się na ławę optyczną, która bez przebudowy i stosowania elementów przedłużających zapewnia zakres wyciągu miecha od 53 (40) do 326 mm. Dzięki temu prawie wszystkie zawodowe obiektywy, od szerokokątnych o ogniskowej 35 mm, do długoogniskowych obiektywów o f=240 mm, mogą być stosowane z zachowaniem wszystkich ruchów nastawczych. Ważnym elementem konstrukcyjnym jest zintegrowany zespół, który spełnia rolę nie tylko obejmy ławy optycznej i łącznika statywowego, ale ponadto umożliwia wykonywanie ruchów kamerą wokół osi pionowej w kręgu 3600, jak również pokłonu ławy optycznej.

M 679 ma ergonomiczną konstrukcję, precyzyjnie wykonane mikro-napędy, ułatwiające szybkie i bezbłędne wyszukiwanie potrzebnego wycinka. Ustawienie pozycji ogranicza się do obrotów pokrętłem, co pozwala fotografowi skoncentrować pełną uwagę na obserwacji obrazu widzianego na matówce. Konstrukcja tego aparatu odznacza się dużą zwartością i solidnością wykonania. Dzięki cofniętej płytce obiektywowej i szerokokątnemu miechowi możliwe jest stosowanie krótkich obiektywów o ogniskowej od 45 mm. Podstawą kamery jest solidnie wykonana dwuczęściowa ława optyczna. Jej prawa część jest wysuwana do przodu, zaś lewa do tyłu. Dzięki temu minimalne zsunięcie standardów z mieszkiem szerokokątnym i cofnięta płytką obiektywową wynosi 53 mm, a z podwójnie cofniętą płytką obiektywową wynosi 40 mm. Maksymalny wyciąg miecha wynosi 326 mm. Pozwala to na stosowanie obiektywów w zakresie ogniskowych od 45 mm z cofniętą płytką obiektywową (lub 35 mm z podwójnie cofniętą płytką) do 240 mm z migawką sterowaną mechanicznie lub elektronicznie montowaną do płytek obiektywowych Linhofa. Ostrość i kontrast obrazu poprawia profesjonalne kompendium z regulowanymi zasłonkami oraz z uchwytem do mocowania filtrów.

Możliwe jest podłączenie cyfrowych lustrzanek

Realizacja reguły Scheimpfluga nie stwarza najmniejszych problemów, dzięki czemu uzyskanie wysokiej jakości zdjęć w fotografii stołowej jest uzyskiwana zarówno dla materiałów fotochemicznych, jak i obrazów cyfrowych. Pionowe przesunięcia standardów realizowane są w sposob pośredni, ponieważ nie ma bezpośredniego przesunięcia pionowego. Pochylenie ławy optycznej i ponowne pionowe ustawienie obu standardów pozwala na realizację tego ruchu. Dzięki temu korekcja zbieżności linii pionowych jest bezproblemowa. W sposób pośredni jest również realizowane poziome przesunięcie równoległe. Przy skośnym ustawieniu kamery do fotografowanego obiektu równoległe ustawienie obu standardów następuje szybko i precyzyjnie. Wymienialne skale głębi ostrości (każda do innego formatu zdjęcia) pozwalają szybko i bezbłędnie określić przysłonę optymalną.

Obiektywy
W kamerze mogą być stosowane obiektywy Rodenstocka I Schneidera. Większość z nich z migawką Copal O lub Copal 1. Listę szerokokątnych obiektywów otwierają Apo-Grandagon 4,5/35 mm o średnicy pola obrazowego 125 mm i Apo-Grandagon 4,5/45 mm (131 mm) oraz Super Angulon 5,6/45 (123 mm). Jako obiektywy o normalnym kącie widzenia mogą być stosowane Apo-Symmar 5,6/100 mm, Apo-Sironar-N 5,6/100 mm lub nieco dłuższe i o większej średnicy pola obrazowego Macro-Symmar 5,6/120 mm, czy Apo-Macro-Sironar 2,6/120 mm. Ogniskowa najdłuższych obiektywów wynosi 240 mm, są to Apo-Symmar 5,6/240 mm, Apo-Sironar-N 5,6/240 mm lub Apo-Ronar 5,6/240 mm. Obiektywy są montowane na płaskich płytkach obiektywowych Linhofa. Istnieje również możliwość stosowania obiektywów od kamery Linhof Technika 45 dzięki specjalnej płytce obiektywowej. Do Linhofa 679 mogą być stosowane obiektywy Rodenstocka lub Schneidera w zakresie ogniskowych 35-240 mm.

Pełnię wykorzystania możliwości obiektywów ułatwiają kompendia, poprawiające rozdzielczość, kontrast i wierność oddania barw. Prostsze w budowie jest kompedium bazowe, mocowane w otworach w przednim standardzie, ale daje mniejsze możliwości niż profesjonalne z maskami ograniczającymi kadr i uchwytem na filtry. Tył tego kompendium mocowany jest podobnie jak poprzednie, natomiast przód (ze wzglęgu na większy ciężar) do dwóch prętów wysuwanych z ławy optycznej.
Do fotografii cyfrowej mogą być stosowane obiektywy takie, jak na przykład Cambonar - w szerokim zakresie do przystawki Megavision, Apo-Sironar Digital i Apo-Componon HM, z migawkami elektronicznymi Rollei Direct Drive i Horseman ISS.

Technika pracy
Technika pracy kamerą Linhof M 679 jest nieco odmienna niż w innymi kamerami. Rezygnacja w konstrukcji z bezpośrednich ruchów pionowych powoduje konieczność wykonania pokłonu ławą optyczną i obrotu obu standardów. Wielkość równoległego przesunięcia pionowego zależy od kąta pokłonu oraz rozciągnięcia miecha, a ten parametr zależy od ogniskowej obiektywu i skali odwzorowania. Przy małym wyciągu miecha i równoległym położeniu obu standardów przy 300 pokłonie, wielkość przesunięcia wynosi 38 mm i rośnie w miarę powiększania się wyciągu, osiągając 168 mm. Podobne zjawisko występuje przy wykonywaniu równoległego przesunięcia poziomego (obrót głowicy panorama-pokłon oraz obrót przedniego standardu wokół osi pionowej).

Jeśli fotografowanym obiektem jest wysoki budynek, postępujemy następująco: w położeniu początkowym kamerę ustawiamy tak, aby na matówce kamery zobaczyć widok jak na zdjęciu 6. Z bliskiego punktu widzenia na obrazie występują charakterystyczne zbieżności linni pionowych. Korekcję zbieżności uzyskujemy poprzez obrót obu standardów wokół osi poziomej, doprowadzając do równoległości z powierzchnią fotografowanego budynku.

Podobnie postępujemy w studiu w fotografii stołowej. Po wykonaniu pokłonu zbieżności perspektywiczne korygujemy obrotami przedniego i tylnego standardu wokół osi poziomej. Przy wykonywaniu ruchów kombinowanych, jako pierwszy wykonujemy pokłon ruchem zintegrowanej głowicy panorama-pokłon, a następnie obrót (korekcja zbieżności linii pionowych), po czym uzyskujemy większą ostrość obrazu obrotem standardu przedniego lub tylnego (zgodnie z regułą trzech płaszczyzn).

Wybór optymalnej przysłony
W kamerze tej klasy nie może zabraknąć możliwości szybkiego znalezienia niezbędnego zakresu ostrości przy danej przysłonie. Ponieważ kamera jest kilkuformatowa, a ze zmianą formatu zmienia się dopuszczalna wielkość krążka rozproszenia, a tym samym i obszar ostrości, konieczne było zastosowanie wymiennych tarcz ze skalą głębi ostrości. Sama zasada jest podobna do znanych już metod określania przysłony optymalnej. Podane przykłady odnoszą się do formatu 6 x 7 cm. Wymienne tarcze skali znajdują się z lewej strony ławy optycznej.
1. Ostrość ustawiamy ruchem tylnego standardu wzdłuż ławy optycznej. Gałkę ustawienia ostrości ustawiamy na najdalszy punkt wymaganego zakresu ostrości. Tarczę ustawiamy w pozycji zerowej (trójkącik naprzeciw trójkącika).
2. Znajdujemy najbliższy punkt wymaganego zakresu ostrości ( w przykładzie 6). Ruch nastawczy ostrości spowodował obrót tarczy, wielkośc obrotu uzależniona jest od długości tego ruchu, a jego skutkiem jest to, że początkowy znacznik znalazł się naprzeciw przysłony (w przykładzie 45). Jeśli skala odwzorowania jest 1:8 lub mniej, do wartości odczytanej dodajemy 1/3 przysłony, jeśli skala odwzorowania wynosi 1:4 lub więcej, to o taką samą wartość zmniejszamy (w przykładzie dla skali odwzorowania 1:8 wymagany zakres ostrego odwzorowania uzyskamy przy przysłonie roboczej 451/3), jeśli większa niż 1:4, to przysłona robocza wynosi 321/3.
3. Wykonujemy ruch standardem do przodu o taki odcinek, aby trójkątny znacznik na tarczy znalazł się w połowie obrotu (tu na 3) lub odejmujemy 2 działki przysłony (tu 45 - 2 działki = 22). Blokujemy gałkę nastawczą ostrości. To położenie gwarantuje uzyskanie wymaganego zakresu głębi ostrości.

Kasety wymienne
W kamerze Linhof M679 można stosować różne kasety na błonę zwojową od wszystkich znanych lustrzanek średnioformatowych. Adapter do Hasselblada umożliwia stosowanie nie tylko kaset od tej kamery, ale również kaset Polaroid 100 do uzyskiwania zdjęć natychmiastowych, a także przystawek cyfrowych, takich jak Phase One Scan Back, Leaf, Dicomed, BigShot i Carniwal. Dysponując kasetami od Mamiyi RZ Pro II możemy uzyskać zdjęcia formatu 56 x 69,5 mm na błonie zwojowej, zdjęcia natychmiastowe dzięki ładunkom Polaroida w kasecie Polaroid Casette RZ i stosować wszystkie cyfrowe tyły akceptowane przez kamerę Mamiya RZ Pro II.
Inne typy kaset wymagają stosowania Muli Adapteru, który umożliwia wykonywanie zdjęć na błonie zwojowej w kasetach Mamiya RB Pro SD, Mamiya 6 x 8 motor casette, Linhof Rapid Casette i wyposażenia dodatkowego systemu Silvestri. Adapter ten umożliwia również stosowanie przystawek cyfrowych. Przystawka cyfrowa Kodak DCS 645 wymaga stosowania odrębnego adaptera. Zmiana kasety zdjęciowej lub cyfrowej wymaga wymiany matówki dostosowanej do danego formatu zdjęciowego, wymianę matówki umożliwia ramka na matówkę. Podobnie jak w innych kamerach wielkoformatowych, obraz na matówce można rozjaśnić stosując soczewkę Fresnela. Obserwację Obrazu na matówce formatu 6 x 6 cm ułatwia celownik prosty z trzykrotną lupą powiększającą.

Przystawki cyfrowe
Digitalizowanie obrazów dla profesjonalnych zdjęć najwyższej jakości może następować bezpośrednio po wykonaniu zdjęć na tradycyjnym nośniku fotochemicznym. Konieczna zmiana obiektywu i kasety z błoną na przystawkę cyfrową następuje bardzo szybko. Linhof M 679 może współpracować z większością przystawek skanujących, pozwalających na osiąganie rozdzielczości 2048 x 2048 pikseli (z chipem o wymiarach 31 x 31mm) lub 7 000 x 7000 pikseli z pełną liczbą 147 miliona barw dla zdjęć najwyższej jakości na płytce 6 x 6 cm Phase One.
Wśród cyfrowych tyłów stosowanych w Linhofie M 679 najmniejszy wymiar chipa (18,4 x 27,6 mm) ma Kodak DCS 465. Przystawka ta umożliwia zapis cyfrowy z rozdzielczością 2036 x 3060 pikseli, dzięki kartom PCMCIA i akumulatorom możliwa jest praca poza studiem bez użycia komputera.

Również bez komputera może pracować przystawka Megavision S2 z chipem 31 x 31 mm, pozwalająca osiągnąć rozdzielczość 2048 x 2048 pikseli. Tę samą wielkość chipa i rozdzielczość dla zdjęć statycznych ma przystawka Scitex Leaf DCB 2 LIVE and Catchlight z 14-bitową głębią koloru, dla zdjęć dynamicznych rozdzielczość jest mniejsza i wynosi 1920 x 1920 pikseli.
Dicomet Big Shot pozwala osiągnąć rozdzielczość 4096 x 4096 pikseli na polu obrazowym wielkości 6 x 6 cm. Może pracować przy oświetleniu błyskowym lub ciągłym. Wielkość pliku z 8-bitową głebią koloru wynosi 48 MB, dla 16 bitów wielkośc pliku zwiększa się do 96 MB. Taką sama wielkość chipa ma przystawka Phase One Studiokit and Power Phase, pozwalająca osiągnąć rozdzielczość 7000 x 7000 pikseli z pełną liczbą 147 milionów kolorów dla zdjęć o najwyższych wymaganiach obrazowych.

Dane techniczne:
Obrót wokół osi pionowej: przód i tył identyczne - +/- 300
Obrót wokół osi poziomej przód 180/120 tył 120/180
Pokłon przodu i tyłu identyczne 300
Panorama pokłon przodu i tyłu identyczne 450 obrót w płaszczyźnie poziomej 360
Pośrednie pionowe przesunięcie przy pokłonie ławy
optycznej o 300 maksymalne 168 mm minimalne dla obiektywu f=47 mm 38 mm
Pośrednie poziome przesunięcie maksymalne 168 mm minimalne dla obiektywu f=47 mm 38 mm
Miminalny wyciąg miecha szerokokątnego z cofniętą płytką obiektywową i obiektywami 45/47 mm 53 mm
Miminalny wyciąg miecha szerokokątnego z podwójnie cofniętą płytką obiektywową i obiektywami 35 lub 40 mm 40 mm
Maksymalny wyciąg miecha standardowego 326 mm
Wymiary D x Sz x W 170 x 153 x 294 mm
Masa 3,8 kg