Test

Postanowiliśmy przeprowadzić krótki test zapisywalnych nośników CD-R na trwałość zapisu. Wybraliśmy do testu 3 rodzaje nośników: płyty specjalnie przeznaczone do archiwizowania danych fotograficznych (Fujifilm CD-R for Digital Photos z zabezpieczeniem przeciw promieniowaniu UV), oraz płyty normalne: markowe (TDK) i niemarkowe (Vakoss). Nośniki zostały zapisane prawie w całości (łącznie 691 MB danych w 45 plikach zdjęciowych typu TIFF oraz PSD) z wykorzystaniem nagrywarki NEC DVD-RW ND-3540A (Firmware 1.04) i programu Nero Express 6.6.0.8 NEC. Nośniki zapisywaliśmy z następującymi krotnościami: 1x, 8x, 16x, 24x, 32x, 48x. Powyższa konfiguracja nie pozwalała ustawić prędkości zapisu niższej niż 8x, dlatego też zapis z prędkością 1x odbywał się przy wykorzystaniu modułu nagrywającego Eksploratora Windows XP Professional. Płyty poddaliśmy działaniu podwyższonej temperatury, po czym po określonych czasie sprawdzaliśmy zgodność zapisanych danych z oryginałem przy pomocy programu FolderMatch 3.4.8 (opcja comparing contents - porównywanie zawartości).
Początkowo płyty były wygrzewane w temperaturze 50°C łącznie przez 7,5h. Po tym okresie wszystkie płyty wykazały stuprocentową zgodność z oryginałem.

Tak więc umiarkowanie wysokie temperatury (występujące np. podczas upałów) nie powinny mieć wpływu na tak wykonane archiwum.

Następnie płyty były wygrzewane w temperaturze ok. 75°C, łącznie przez 24h. Po 12h na wszystkich nośnikach  zapisanych z prędkością 48x ujawniły się pierwsze błędy; co najbardziej zaskakujące – najlepiej wypadła płyta Vakoss, na której tylko jeden plik okazał się niezgodny z oryginałem (TDK – 23 pliki, Fuji – 14 plików).  Jednakże ze wszystkich płyt możliwe było odczytanie nieuszkodzonych plików. Po kolejnych 6h zupełnie nieczytelne był zapis wykonany z prędkościami 48x oraz 32x. Po 24h wygrzewania „odpadły” dodatkowo płyty TDK i Vakoss zapisane z prędkością 24x. Z kolei dane na płycie Fujifilm przetrwały, jednakże napęd miał już problemy z odczytaniem pewnych partii danych (w tym przypadku należałoby natychmiast wykonać kopię tej płyty). W pozostałych przypadkach nie zauważyliśmy jeszcze negatywnego wpływu temperatury na zapisane dane. Prawdopodobnie jeszcze dłuższe wygrzewanie doprowadziłoby do zniszczenia zapisu na wszystkich płytach.

Zminimalizuj ryzyko utraty danych

Korzystając z cyfrowej metody archiwizacji danych na płytach zapisywalnych CD, należy ogólnie i w każdym przypadku stosować się do podstawowych reguł, które staraliśmy się zebrać poniżej.

• Wybierać krążki o jak najniższej krotności prędkości zapisu; nośniki przeznaczone do zapisu szybkiego są z reguły mniej odporne na działanie bodźców termicznych (mają wyższą czułość termiczną).
• Korzystać z nośników „pewnego pochodzenia” (np. nasz test wykazał lepszą trwałość zapisu na płytach archiwizacyjnych Fujifilm). Nie ma tutaj reguły odnośnie lepszych i gorszych marek – nawet nośniki największych producentów nie gwarantują lepszej odporności na utlenianie barwnika ani na rozwarstwienia (przykład: brak w naszym teście większych różnic w trwałości zapisu pomiędzy płytami TDK i Vakoss). Jednak odradzamy zakup płyt niewiadomego pochodzenia, jak też zakup płyt firmowanych zbyt „egzotycznymi” nazwami.
• Przy bardzo cennych danych zaopatrzyć się w specjalną nagrywarkę archiwizacyjną i korzystać z nośników archiwizacyjnych przeznaczonych do konkretnego sprzętu – wiąże się to oczywiście z wielokrotnie większymi kosztami.
• Nie kupować płyt zapisywalnych, które zbyt długo leżakowały w magazynach (niestety, dopełnienie tego punktu jest praktycznie niemożliwe dla przeciętnego użytkownika).
• Dbać, by zapis odbywał się przy możliwie najniższej dostępnej krotności prędkości. Obowiązuje tu prosta zasada: im szybciej realizowany jest zapis, tym większe jest prawdopodobieństwo powstania błędów już podczas tworzenia płyty archiwalnej. W sytuacjach, w których nie mamy wpływu na ten parametr ani na jakość zastosowanego nośnika (np. odbierając nagraną płytę z labolatorium), warto wykonać własną kopię zapasową danych zapisanych na płycie.

Pod pewnym kątem oświetlenia na płycie CD-R wyraźnie widoczne są obszary zapisany (a) i czysty (b).

• Nie wykorzystywać maksymalnej pojemności płyty; warstwa informacyjna płyt najbardziej narażona na utlenianie jest właśnie na obwodzie krążka, a więc pod koniec pojemności.
• Nie narażać płyt na uszkodzenia mechaniczne (zarysowania, wygięcia, uderzenia itp.).
• Nie narażać płyt na działanie podwyższonych ani zbyt niskich temperatur (z reguły dopuszczalny zakres to ok. –5 do +50°C).
• Nie narażać krążków na zbyt intensywne promieniowanie świetlne (słoneczne ani sztuczne).
• Nie dopuszczać do dużych wilgotności w miejscach przechowywania archiwum (z reguły: 10–90%).
• Nie brać płyty gołymi palcami,  nie łapać za obwód płyty, bowiem dostępne powszechnie krążki wykonywane są jak najtańszymi metodami – nie są m.in. zabezpieczone na obwodzie przed przedostawaniem się z zewnątrz do ich struktury czynników chemicznie aktywnych (np. potu). Nie zalecamy w ogóle dotykać płyty od strony zapisu (a dwustronnych płyt DVD z żadnej ze stron), aby zminimalizować ryzyko wystąpienia błędów powstałych w wyniku rys lub zadrapań.
• Nie opisywać płyt bezpośrednio na krążkach. Bezpieczniej jest do każdej płyty załączyć kartkę z opisem. Jeśli konieczne jest opisanie płyty, radzimy używać mazaków specjalnie przeznaczonych do opisywania płyt CD lub DVD.
• Wykonywać minimum 2 kopie każdej płyty i przechowywać je w różnych miejscach.
• Raz na rok dokonywać kopii archiwum na nowych nośnikach.
• Obserwować proces odczytu danych swoich płyt – gdy napęd wykaże jakikolwiek problemy podczas dostępu do archiwalnych danych (np. zauważalnie wydłuży się czas dostępu, będą wyraźnie słyszalne zmiany prędkości obrotowej płyty podczas odczytu powtarzające się przy tych samych plikach), należy brać pod uwagę, że może to być symptom zwiększającej się ilości błędów, a więc nadchodzącego „nieszczęścia”.

Przejdź do artykułu "Błękitny czy twardy DVD"

Przejdź do artykułu "Dane na płytach CD"

Artykuł opublikowanow Foto•Kurierze 08/2006 na str. 63