Artykuł opublikowano w Foto-Kurierze 11/2006 na str. 50.

Przyszłość z przeszłością

Generalnie idea zapisu danych w obu wspomnianych najnowszych standardach nie zmieniła się od czasu pojawienia się płyty CD. Nie tracą więc słuszności informacje i schematy wyjaśniające zasadę, na bazie której odbywa się zapis danych na płytach kompaktowych (por. FK 8/2006 s. 63). W omawianych nowych formatach też występuje spiralnie ułożona ścieżka, na której znajdują się landy i pity, pozwalające na trwałe zakodowanie danych cyfrowych. Jednakże oba formaty, zarówno Blu-ray Disc (w skrócie BD), jak i HD-DVD oferują kilkudziesięciokrotnie większe od dotychczasowych pojemności nośników.

Porównanie wielkości zogniskowanej w płaszczyźnie nośnika plamki lasera
w urządzeniach CD, DVD oraz BD.

Biorąc po uwagę podobieństwo technologiczne z płytami CD (a także bardzo do nich podobnymi DVD), wydawać by się mogło, że nowe formaty będą kompatybilne z obydwoma dotychczasowymi. Tymczasem ta kompatybilność będzie prawdopodobnie dość ograniczona. W artykule "Zapis Blu-ray i HD-DVD" zamieszczamy garść informacji technologicznych, wśród których znajdą Czytelnicy także dokładniejsze informacje na temat obu powyższych problemów (pojemności i kompatybilności).

Różnice użytkowe

W artykule staraliśmy się zebrać najważniejsze z punktu widzenia użytkownika różnice pomiędzy formatem Blu-ray a HD-DVD (patrz tab. 1).

Tab. 1. Podstawowe różnice użytkowe pomiędzy BD a HD-DVD.

Jak widać w danej chwili bardzo ciężko jest określić, który ze standardów jest dla końcowego odbiorcy lepszy. Najważniejszym atutem formatu Blu-Ray jest jego większa pojemność (zarówno standardowego nośnika jednowarstwowego – średnio 25 GB, jak też teoretycznych granic rozwojowych standardu – do ok. 200 GB dla płyt 8-warstwowych) nad zapisem typu HD-DVD (płyta jednowarstwowa – 15 GB, maksymalne pojemności nośników – ok. 60 GB dla 4 warstw zapisywalnych). Jednakże należy przypuszczać, że podobnie jak to jest z płytami DVD, w powszechnym użytku najczęściej spotykane będą nośniki jedno- (BD – 25 GB, HD-DVD – 15 GB) i dwuwarstwowe (BD – 50 GB, HD-DVD – 30 GB). W przypadku zastosowania do zapisu wideo nie są to wielkości znaczące, chyba że przy zbliżonej dostępności, ceny urządzeń i nośników będą porównywalne (jednak w danej chwili nie są).

Porównianie wielkości ścieżek w płytach DVD (a) oraz BD (b). Na rysunkach zanaczono także symbolicznie wielkość plamki lasera.

Pojawi się z pewnością pytanie: dlaczego HD-DVD o mniejszej pojemności może wystarczyć? Otóż w przypadku zastosowania najnowszych metod kompresji obrazu (typu MPEG-4), wspomniane nośniki HD-DVD zapewnią zapis odpowiednio 4 i 8 godz. filmu w wysokiej rozdzielczości (HD). Większości użytkowników to z pewnością wystarczy. Natomiast w przypadku archiwizacji danych czynnikiem decydującym będzie trwałość zapisu i odporność nośników na uszkodzenia mechaniczne – tutaj nieco większe potencjalne możliwości tkwią właśnie w HD-DVD. Acz obecnie nośniki obu formatów wydają się być porównywalne pod względem odporności na uszkodzenia mechaniczne, to jeśli producenci HD-DVD zaoferują płyty z warstwą ochronną, będą górować nad formatem BD.
Bardzo możliwe, że prócz czynników technologicznych i ekonomicznych, o wyższości jednego z tych standardów nad drugim zadecyduje przypadek, albo zorganizowane działanie producentów związanych z jednym z konsorcjów (patrz tab. 2).

Tab. 2. Lista firm stowarzyszonych w obozach promująych formaty zapisu o dużej pojemności.

Jak widać, w obu przypadkach występują „groźne” marki z wielu branż, dlatego na ostateczny wynik tej konfrontacji będziemy musieli poczekać. Tym bardziej, że kilka, nota bene dosyć istotnych, firm występuje po obu stronach barykady.
Przykładowo wielki gigant produkujący materiały archwizacyjne, jakim jest Verbatim, posiada w swojej ofercie nośniki obu tych standardów. Z kolei FujiFilm, to pierwsza z firm branży foto, której podjęcie produkcji nośników BD odbiera się jako opowiedzenie się po jednej ze stron.

Już w latach 60-tych ubiegłego wieku podejmowano próby opracowania opłacalnej w produkcji technologii pozwalającej na uzyskiwanie trwałego i wydajnego źródła światła laserowego o krótkiej długości fali. Jednakże umiarkowany sukces na tym polu udało się uzyskać dopiero na początku lat 90-tych XX w. (Shuji Nakamura, Japonia). I choć opracowane wtedy technologie wytwarzania źródeł światła laserowego nadawały się do adaptacji w produkcji przemysłowej, nie miały one wystarczająco zadowalających parametrów pod względem wydajności i żywotności. W tym samym okresie opracowanie konkurencyjnej technologii produkcji tzw. niebieskich diod laserowych o dużej wydajności i znacznie podwyższonej trwałości, nastąpiło w Instytucie Wysokich Ciśnień PAN w Warszawie (prof. Sylwester Porowski). Pod koniec ubiegłego stulecia polski laser zagościł w Japonii, gdzie zdobył należne sobie uznanie. Niewątpliwie taki bieg spraw miał bardzo duży wpływ na rozwój nowoczesnych metod zapisu danych. Japończykom ostatecznie udało się opracować budowę elementów emitujących krótkofalowe promieniowanie laserowe o parametrach porównywalnych i lepszych od rozwiązań polskich. To z kolei pozwoliło na doprowadzenie technologii Blu-ray i HD-DVD do fazy gotowości wkroczenia na rynek konsumencki.

Z ostatniej chwili

Na sam koniec pokusiliśmy się o próbę wybadania dostępności oferty filmowej w obu standardach, oraz porównania cen ich zakupu. Okazało się, że oferta w standardzie HD-DVD jest zdecydowanie większa (czym format ten w danej chwili wydaje się górować nad konkurentem), ale jak na razie nie widać zdecydowanych różnic cenowych (w obu przypadkach cena za nośniki wynosi średnio 20-30 USD). Być może jest to kwestia działań marketingowych ustalonych przez BDA (Blu Disc Association)? Organizacja ta, mimo wyższych kosztów produkcji, musi bowiem próbować „tonować” ceny płyt Blu-Ray do poziomu oferowanego przez oponentów, w przeciwnym razie bowiem już na samym początku batalii format BD zacząłby zdecydowanie przegrywać.

Nagrywarka Blu-ray firmy Sony

BLU nie równa się BLUE

W nazwie formatu Blu-ray Disc osoby znające język angielski dopatrzą się związku z faktem korzystania z tzw. lasera niebieskiego (ang. blue – niebieski). Jednakże w oficjalnie przyjętej nazwie wystąpił błąd ortograficzny – brak literki „e”. Przyczyną jej przyjęcia była chęć zastrzeżenia znaku towarowego i nazwy dla nowego formatu, co byłoby niemożliwe przy zastosowaniu poprawnej pisowni.

Nieco inaczej przedstawia się oferta urządzeń odtwarzająco/nagrywających. Orientacyjna cena odtwarzacza HD-DVD Toshiba HD-A1 wynosi ok. 400 USD, podczas gdy jeden z najtańszych odtwarzaczy BD Samsung BD-P1000 kosztuje już ok. 730 USD. Z której strony nie patrzeć, są to różnice bardzo znaczące.

Odtwarzacz płyt typu BD Panasonic DMP-BD10

BD zyskuje przewagę dla osób zainteresowanych archiwizacją danych. W ofercie Sony znajdziemy model notebooka VAIO AR290G (patrz zdj. poniżej),

Standard Blu-ray stosowany jest już także w laptopach.

który wyposażony jest w nagrywarkę standardu Blu-ray. Natomiast promująca konkurencyjny standard Toshiba w modelu notebooka QOSMIO G35-AV660 posiadała wyłącznie napęd odtwarzający.
Prócz nagrywarki BD do notebooków, Sony posiada już także nagrywarkę BWU-100A przeznaczoną do komputerów stacjonarnych.

Nagrywarka BWU-100A przeznaczoną do komputerów stacjonarnych.

Niestety, cena tego urządzenia, jak na razie, potrafi przyprawiać o ból głowy: ok. 750 USD. Obecnie w ofercie Fujifilm Polska Distirbution znajdują sie dwa rodzaje płyt: BD-R w cenie 59,9 zł i BD-RE za 84,9 zł oraz nagrywarka Pioneera Blu-ray BD-R 101A, która wraz z dwoma płytami Fujifilm BD-R kosztuje 3299 zł

Przejdź do artykułu (Nie) Bezpieczne fotoarchiwum

Przejdź do artykułu "Dane na płytach CD"