Fujifilm GX680 III Professional - artykuł opublikowany w Foto-Kurierze 3/1999

Kamery średnio i wielkoformatowe były ważną ofertą koncernu Fujifilm skierowaną do fotografów zawodowych. Warto tu wymienić takie modele jak GW670II Professional, GSW690III Professional, Panorama G617 Professional, GX645AF, GF670. Dzisiaj zaprezentujemy aparat Fujifilm GX680 III Professional.

Właściwie jest to mini-rodzinka składająca się z dwu aparatów, jako że na bazie modelu głównego opracowano wersję uproszczoną, oznaczona literką „S”. Wersja GX680 III, wyposażona we wszystko, czego można wymagać od aparatu średnioformatowego, a nawet więcej, została przeznaczona szczególnie do precyzyjnej pracy studyjnej. Natomiast model GX680 III S, pozbawiony możliwości operowania osią optyczną, a przez to lżejszy i bardziej zwarty, jest bardziej użyteczny do pracy w terenie. Ponieważ są to jedyne różnice pomiędzy obydwoma aparatami, to poniżej przedstawimy wyłącznie wersję bogatszą.

Zaawansowany system zmiany formatów
Najciekawszym chyba rozwiązaniem FUJI jest wieloformatowość. W dotychczasowych konstrukcjach wieloformatowych zmiana formatu odbywała się poprzez wymianę magazynka z filmem na magazynek o innym formacie (np. w opisywanej już w przez nas modelu Alpa 12 WA). W rodzinie GX680 III zmiana wielkości naświetlanej klatki odbywa się bez zmiany magazynka. Podczas gdy w innych aparatach magazynek funkcjonuje jako raczej prosty element wymienny, w opisywanej konstrukcji FUJIFILM sam stał się „siedliskiem” innych podelementów, z których dwoma kluczowymi są maska i kaseta.

Trzy dostępne maski odpowiadają formatom odpowiednio 6 x 7, 6 x 6 i 6 x 4,5 cm. Założenie każdej z nich do magazynka wysłania pole klatki filmu, na które pada obraz z obiektywu, do pożądanego formatu (format 6 x 8 cm nie wymaga maskowania). Rozwiązanie bardzo proste, ale wymagało poradzenia sobie z problemami przesuwu filmu do następnej klatki i pola widzenia w celowniku. W pierwszym przypadku zastosowano zaawansowany układ elektroniczny, automatycznie rozpoznający zastosowany format i ustawiający mechanizm transportu filmu na odpowiednią długość klatki, z jednoczesnym podaniem informacji o wybranym formacie na wyświetlaczu. Znacznie prostsze rozwiązanie posłużyło do rozwiązania drugiej z powyższych kwestii – każdemu z formatów odpowiada jedna z wymiennych matówek. Podobnie jak w wielu innych aparatach tego typu film znajduje się na montowanej w magazynku kasecie (osobnej dla filmu 120 i 220), zawierającej rolki i mechanizm transportu. Dla porządku należy jeszcze powiedzieć, że cały magazynek obraca się o 90°, dzięki czemu zmiana formatu poziomego na pionowy nie nastręcza żadnych kłopotów, zwłaszcza że na matówkach do formatów prostokątnych delikatną linią zaznaczono odpowiednie ramki poziome i pionowe.

Rozbudowane funkcje magazynka nie kończą się jednak na zmianach formatów. Kolejnym zastosowanym tu usprawnieniem jest czytnik kodów paskowych, który funkcjonuje podobnie, jak system DX w lustrzankach małoobrazkowych. Odpowiada on za automatyczne ustawianie czułości filmu (można ją jednak ustawiać także ręcznie), rozpoznaje długość filmu (w tym wypadku 120 lub 220), dzięki czemu możliwe jest ostrzeżenie o ostatniej klatce, a do tego reguluje intensywność koloru zapisywania danych na błonie. Również samo ładowanie i zwijanie filmu zostało poważnie usprawnione. Szpulkę nawijania zaopatrzono w haczyk, który zaczepia się o otwór w papierowej końcówce filmu, co powoduje wyeliminowanie błędów przy zakładaniu. Nie trzeba też zgrywać żadnych znaczków na filmie i obudowie magazynka dla ustalenia początku materiału – specjalny czujnik rozpoznaje faktyczny początek błony, pozwalając na precyzyjne i automatyczne jej ustawienie dokładnie na pierwszej klatce. Dzięki systemowi, który rozpoznaje zarówno aktualnie używany format klatki, rodzaj filmu jak i to, jaką jego część już naświetlono, osiągnięto wielką dokładność przesuwu filmu od pierwszej do ostatniej klatki. Zanim po skończeniu filmu zostanie on automatycznie zwinięty, włącza się dźwiękowy sygnał ostrzegający, że została już tylko jedna klatka. Inne ostrzeżenie sygnalizuje błąd założenia - na wyświetlaczu pojawia się litera E oraz migający obrazek aparatu z zaznaczonym magazynkiem.

Warto jeszcze wspomnieć o systemie zapisywania danych na filmie. Ten środek archiwizacji danych już w momencie zaprezentowania kamery był standardem w aparatach profesjonalnych, dlatego też nie mogło go zabraknąć w GX-ie. Sterowanie zapisem odbywa się poprzez przyciski umieszczone pod klapką na górnej ściance magazynka, obok wyświetlacza. Dane są drukowane na ramce klatki i mogą obejmować datę, parametry naświetlania oraz numer klatki. Ten ostatni składa się z sześciu pozycji, z których pierwsze trzy mogą być również literami – na przykład inicjałem nazwiska fotografującego. Jeśli wykorzystywany film posiada kod paskowy, to jasność koloru zapisywania danych jest regulowana w zależności od czułości filmu.

Optyka

Do najważniejszych rozwiązań zastosowanych w aparacie FUJIFILM GX680 III Professional, obok zmienności formatów i usprawnień w wykorzystaniu filmu, należy możliwość manewrowania osią optyczną we wszystkich płaszczyznach. I tak, można ją podnosić o 15 mm i obniżać o 13 mm, przesuwać na boki o 15 mm w każdą stronę, a także pochylać do góry i w dół o kąt 12°. I wprawdzie połączenie poszczególnych przemieszczeń między sobą do pełnych wartości podanych powyżej nie jest możliwe z niektórymi obiektywami, to jednak ruchoma oś optyczna czyni z aparatu imponujące narzędzie fotograficzne.

Aby zapewnić swojej GX-owi szerokie możliwości zastosowania firma wypuściła serię 15 specjalnie zaprojektowanych obiektywów Fujinon GX M. Tak jak wszystkie pozostałe obiektywy FUJIFILM pokryto je powłoką antyrefleksyjną EBC (electron beam coating), nakładaną przy pomocy strumienia elektronów. Pozwoliło to niemal całkowicie wyeliminować bliki świetlne poprzez maksymalne zwiększenie stopnia przenikalności promieni światła. Każdy z obiektywów ma wbudowaną elektromagnetycznie sterowaną migawkę listkową typu 1 o zakresie czasów otwarcia od 8 do 1/400 sek. Cechą różniącą najnowsze obiektywy od poprzedniej serii GX (którą także można stosować w tym aparacie) jest dodanie osobnego licznika zdjęć dla każdego obiektywu.

Podsumowanie

Aparat FUJIFILM GX680 III Professional łączył w sobie kilka bardzo ciekawych innowacji z najwyższej jakości rozwiązaniami tradycyjnie spotykanymi w najlepszych aparatach średnioformatowych. Uzyskaną dzięki bardzo praktycznemu sposobowi zmiany formatu uniwersalność połączono z pewnością i wygodą użytkowania, płynącymi z prostego i niezawodnego sposobu ładowania filmu i odczytywania jego charakterystyki; natomiast ruchoma oś optyczna ogromnie zwiększa możliwości profesjonalnego zastosowania tego modelu. A to przecież tylko najważniejsze cechy opisywanej konstrukcji, która szczyci się ponadto szybkim motorem, pomiarem światła z płaszczyzny filmu, bardzo szeroką informacją na dwu wyświetlaczach, czy możliwością przekazywania danych z pamięci bezpośrednio do komputera.

Dane techniczne:

Typ: Lustrzanka wieloformatowa
Formaty: 6 x 4.5, 6 x 6, 6 x 7 i 6 x 8 cm, magazynek obrotowy
Rodzaje filmu: 120 ½, 120 i 220 oraz typu Polaroid
Obiektywy: seria Fujinon GX M lub GX; standardowy – Fujinon GX M EBC 135 mm
Mocowanie: wymienne płyty
Synchronizacja: przy wszystkich czasach, dodatkowa stopka i gniazdo na kabel do lampy błyskowej, przycisk testujący
Lustro: samopowrotne, napędzane silniczkiem, sterowane elektromagnetycznie
Celownik: pionowy (kominek), pole widzenia 97%, automatyczna informacja o formacie pionowym i poziomym, korekcja dioptryczna, wbudowana lupa 2.5x
Motor: ok. 1 kl./sek (format 6 x 8 cm), automatyczne ustawienie na pierwszej klatce, tryb pojedynczy, ciągły i wielokrotnej ekspozycji, ostrzeżenie dźwiękowe przy przedostatniej klatce
Ustawianie ostrości: dwiema śrubami na prowadnicach mieszka, wymienne prowadnice i mieszek, w tym mieszek szerokokątny
Manewrowanie mieszkiem: (brak w modelu GX680 III S): przesunięcie boczne – do 15 mm, podniesienie - 15 mm, opuszczenie – 13 mm, pochylenie w górę i w dół oraz skręcenie boczne - 12°
Pomiar światła: bezpośrednio z płaszczyzny filmu, zakres czułości pomiaru 5 - 19 EV (ISO 100)
Ostrzeżenia dźwiękowe: ostatnia klatka, prześwietlenie lub niedoświetlenie (głośność regulowana do użytku z wężykiem spustowym), nieprawidłowość działania aparatu
Inne: Poziomnica spirytusowa, możliwość użytkowania obiektywów aparatów wielkoformatowych za pośrednictwem specjalnego adaptera płyty obiektywu LF - lustro musi być podniesione
Wymiary (GX680 III - korpus ze standardowym mieszkiem, celownikiem, matówką i bez baterii): 188 x 222 x 213 mm
Masa: 2690 g

Wymiary (GX680 III S - korpus ze standardowym mieszkiem, celownikiem, matówką i bez baterii): 188 x 222 x 187 mm
Masa: 2350 g

Wymiary (GX680 III - korpus z akcesoriami standardowymi, obiektywem Fujinon GX M 135, magazynkiem typu III, płytką dociskową 120, bez baterii):188 x 274 x 213 mm Masa: 4070 g

Wymiary (GX680 III S - korpus z akcesoriami standardowymi, obiektywem Fujinon GX M 135, magazynkiem typu III, płytką dociskową 120, bez baterii): 188 x 274 x 187 mm
Masa: 3720 g

Zasilanie: 3 baterie litowe CR123A
Akcesoria standardowe: składana osłona celownika, standardowy mieszek, matówka, przednia i tylna osłona korpusu, 3 baterie
Magazynek typu III (Roll Film Holder III): wymienny, obrotowy, wymienne kasety 120/220, wieloformatowy (wymiana masek), automatyczny przesuw do pierwszej klatki, ustawianie czułości w zakresie ISO 25–3200 (co 1/3 stopnia), czytnik kodów paskowych, zapis danych na ramce klatki filmu (data, wartości naświetlania, numer klatki), podświetlany wyświetlacz ciekłokrystaliczny. Zasilanie: 2 baterie CR2