Uczestnicy fiesty karnawałowej w Panama City, bardzo chętnie pozują do zdjęć.

Dalej poruszając się wyznaczonymi szlakami dociera się do wybrzeża Morza Karaibskiego. Częścią terytorium Indian Kuna jest Archipelag San Blas składający się z 365 rajskich wysepek (według niektórych źródeł jest ich 370). Tam pozostawiłem samochód i zmieniłem go na łódkę. Przed wejściem na nią ponownie przechodzę kontrolę graniczną. Dalej, wraz z Indianami Kuna, przemierzam kilkadziesiąt kilometrów łodzią by dotrzeć na wysepkę Tubasenika zarządzaną przez młodego Kuna Yala o imieniu Toni. Toni jest 30 letnim mężczyzną, który przesiąkł już zachodnią cywilizacją i nastawiony jest bardzo materialnie na przybyszy. Podczas podróży łodzią mijamy wiele wysepek o różnych wielkościach. Czasami na wysepce jest tylko jedna palma lub chatka z kilkoma zielonymi palmami. Na większości z nich jest od 5 do 15 domów. Chatki zbudowane są z bambusa i przykryte liśćmi palmowymi, wewnątrz są skromne meble, konstrukcja łóżka zbitego/związanego z drewna bambusowego, na którym leży prawdziwy materac. Podłogę zastępuje drobniutki i przyjemny w kontakcie piasek. Tak mieszkają Indianie Kuna, ale w takim klimacie i w tak bajecznej scenografii cóż więcej potrzeba. Wokół jest tylko woda, a w odległości kilku kilometrów najbliższa wysepka z sąsiadami. Indianie ci żywią się rybami, owocami morza, czasami mlekiem z owocu palmy kokosowej. W celu urozmaicenia diety muszą udać się na kontynent. Z kontynentu dowożona jest też woda pitna.

Zabytki w Panama City.

Namawiam Toniego byśmy odwiedzili sąsiednie wysepki. Wyruszamy z samego rana by zobaczyć jak najwięcej. Odwiedzane różnią się tylko powierzchnią i ilością mieszkańców. Na niektórych można nawet oglądać telewizję. Źródłem zasilania są „elektrownie wiatrowe”. Większość dnia tubylcy spędzają na połowach, wytwarzaniu rękodzieła artystycznego, a także, tak jak Toni, na towarzyszeniu podróżnikom podczas ich wypraw. Dzieci zazwyczaj są wywożone na kontynent lub na największa wyspę archipelagu, gdzie zamieszkują u rodzin. Tam chodzą do szkół. Podczas ponadtygodniowego pobytu na archipelagu odwiedziłem kilkanaście wysepek, na których jest tak wspaniale, że śmiało można przeżyć resztę życia . Średnio jeden dzień pobytu na wyspie kosztuje ok. 100 USD. Z archipelagu udałem się do Panama City.

Rajskie wysepki na Archipelagu San Blas.

Indianie Kuna Yala podczas podróży pirogą.

Potężne wieżowce miasta najlepiej oglądać i fotografować ze wzgórza Ancon, na którym powiewa potężna flaga panamska. Docieramy tam taksówką (ok. 10 USD). Fotografujemy piękną panoramę z dzielnicą drapaczy chmur przypominającą Manhattan, widok na Most Obu Ameryk łączący brzegi kanału, a także sam Kanał. Innym miejscem wartym zobaczenia jest Panama Viejo i Casco Viejo (stare miasto i bardzo stare miasto). Panama Viejo położona jest na wschód od dzielnicy wieżowców i są tam tylko ruiny. W tym miejscu zastało założone pierwsze miasto Panama, które w 1671 roku złupił walijski korsarz Henry Morgan. Po tym wydarzeniu rozbudowę miasta przeniesiono o 8 km na zachód, tam gdzie dzisiaj jest stare miasto. Stare miasto ma styl kolonialny i jest dobrze zachowane. Tuż obok niego, przy samej zatoce, mieści się pałac prezydencki, a po drugiej stronie zatoki merkado - bazar ze świeżymi, sprzedawanymi prosto z kutra owocami morza. Tutaj można zjeść przeróżne potrawy przygotowane z najświeższych połowów. Z Panamy, z dworca Albrook warto wyruszyć do odległego ok. 2,5 godziny jazdy autobusem miasta Colon (cena biletu ok. 2,5 USD), które jest znane z zabudowań kolonialnych, ale także ze strefy wolnocłowej Zona Libre de Colón (jest to miasto w mieście, wstęp tylko dla obcokrajowców z paszportami).

Indianka Kuna Yala podczas codziennych prac.

Indianki Kuna Yala w swych regionalnych strojach. Wiele czasu musiałem je namawiać bym mógł im wykonać zdjęcia, raczej nie chętnie się fotografują.